به گزارش آخرین نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، سيدمحمد خاتمي روز گذشته تحليل‌هاي مهمي داشت. از نحوه برخوردهاي مخالفان با دولت گرفته تا وضعيتي كه دولت روحاني با آن روبه‌رو است. حجت‌الاسلام والمسلمين سيدمحمد خاتمي در ديدار جمعي از دانشجويان و استادان دانشگاه مفيد با اشاره به دغدغه‌هايي كه حاضران درباره انتخابات مطرح كردند، گفت: حضور در انتخابات به معناي اين است كه افراد بتوانند از راه‌هاي قانوني و مردم‌سالارانه كه بيان شده است مشاركت بيشتري در عرصه مديريت و تصميم‌گيري كشور داشته باشند. همه بايد تلاش كنيم كه آن راه‌هاي دموكراتيك به معناي واقعي دموكراتيك باشند يعني تنها عنوان نباشد و زمينه آن وجود داشته باشد. عمدتا هم بايد حاكميت آن را فراهم آورد تا آن راهي كه در قانون مشخص شده است و انقلاب ما خواسته، تحقق پيدا كند. همه ما هم بايد شركت كنيم. لابد دوستاني هم در حال فكر كردن به آن هستند و انشاءالله كه بتوانند به نتيجه‌يي هم برسند.
وي با اشاره به رويكردها و شيوه‌هاي متنوع نسبت به مسائل گفت: افراد و گروه‌ها ديدگاه‌هاي مختلفي دارند و ممكن است ديدگاه‌شان با ما مخالف باشد، اين اشكالي ندارد اما همه حرف ما اين است كه بايد ديدگاه‌ها مطرح شود و به اين شكل نباشد كه بعضي ديدگاه‌ها محدوديت‌هاي فراواني داشته باشند، در حالي كه تمام زمينه‌ها براي طرح ديدگاه‌هايي ديگر فراهم شود و كساني كه آن ديدگاه را دارند براي انجام هر عملي در اين كشور مصونيت داشته باشند. خوب است كه همه ديدگاه‌ها باشند اما بايد داوري را به عهده مردم گذاشت كه كدام رويكرد، ديدگاه و روش را بيشتر مي‌پسندند و همه تن به انتخاب مردم دهيم.
تحميل خواست اقليت به اكثريت سزاوار نيست
رييس‌جمهور پيشين ايران به انتخابات ٩٢ اشاره كرد و گفت: در آن انتخابات يك راي ٥١ درصدي داشتيم و چند راي كه مجموعا ٨-٤٧ درصد مي‌شد اما اين تفكري كه امروز در پاره‌يي از دستگاه‌هاي كشور وجود دارد، از كدام بخش جامعه نمايندگي مي‌كنند؟ آيا رواست كه نمايندگان هفت تا ١٠ درصد خواسته‌هاي خود را به نام مردم بر جامعه و دولت تحميل كنند و جلوي خواست مردم كه حداقل به صورت ٥١درصد تجلي پيدا كرده است را بگيرند؟ البته اين را هم بايد در نظر گرفت كه متجاوز از ٣٠درصد جامعه در انتخابات شركت نكرد كه اگر آنها شركت مي‌كردند، يقينا كفه به نفع اين ٥١ درصد بالا مي‌آمد. حتي مي‌توان گفت بخش قابل توجهي از جامعه چيزهايي فراتر از آنچه آقاي روحاني مطرح كرد، مي‌خواستند و از اين جهت شركت نكردند؛ حتي كف خواسته‌هاي‌شان در حد شعارهاي مطرح شده نبوده است. زمان اصلاحات هم همين‌طور بود. به‌طور مثال اگر حدود ٨٠درصد مردم شركت كردند، آن ٢٠درصد كساني بودند كه احساس مي‌كردند حتي كف خواسته‌شان در شعارها و رويكرد افراد موجود مطرح نيست. منظور اين است كه اكثريت جامعه‌يي كه اين روش، منش و رويكرد را نمي‌پذيرد از ٥١ درصد بسيار بالاتر است. آيا سزاوار است كساني كه بر فرض از هفت تا ١٠ درصد جامعه ما نمايندگي مي‌كنند، حق داشته باشند كه خواسته‌هاي خود را تحميل كنند يا جلوي خواسته‌هاي اكثريت بايستند؟
وي اظهار كرد: بر اين اساس علاقه ما اين است كه معدل مجلسي كه سر كار مي‌آيد، نماينده اكثريت جامعه ما باشد؛ و خواست اول ما اين است كه فضا به گونه‌يي نباشد كه فقط اقليتي كه در جاي خود هم محترم است، بتواند محور و مدار باشد و جا را بر ديگران تنگ كند. در حقيقت فعلا بيشتر بايد به چه نبايد باشد، بينديشيم تا چه بايد باشد؛ البته اگر آنچه بايد باشد هم به دست آيد، بسيار خوب است.
نمايندگي اكثريت، به سود همه است
خاتمي افزود: شعارهاي آقاي روحاني شعارهاي خوبي بود و مردم پذيرفتند و همه قبول كرديم و راي هم داديم اما دستاورد مهم تحقق چه نبايد باشد بود. اگر مجلس عاقل، مدبر، معتدل و خوبي داشته باشيم كه بيشتر از اكثريت جامعه و رويكردهايي كه در جامعه وجود دارد، نمايندگي كند، همه سود مي‌برند. بايد در اين زمينه تلاش كرد و كوشيد كه انشاءالله انتخاباتي باشد در فضاي باز و آزاد و در اثر آن انسان‌هاي كارآمد، مدبر و عاقل بيايند و واقعا از خواست و گرايش اكثريت جامعه نمايندگي كنند. به نظر مي‌رسد اين كار چندان دور از دسترس نيست يعني زمينه اجتماعي آن كاملا فراهم است و انشاءالله كه زمينه‌هاي اجرايي و نظارتي انتخابات هم به صورتي باشد كه اين خواست كه خواست انقلاب و ملت است، تامين شود و دوستان هم بايد به دنبال اين مساله باشند.
بركات كار دولت مشروط است
وي در پاسخ به پرسشي درباره اينكه آقاي روحاني چقدر موفق بوده يا نبوده‌اند، گفت: بايد ديد كه وضعيت چيست؟ معلوم است كه آقاي روحاني نتوانسته است به همه آن شعارها و رويكردهايي كه داشته است، جامه عمل بپوشاند؛ خود ايشان هم مدعي اين امر نيست. شعارها يعني ما به آن سو مي‌رويم، حال اينكه چقدر در اين سو پيش رفتيم، بسته به موانع، مشكلات و البته تدبير و كارآمدي كساني دارد كه شعار هم دادند. ممكن است بعضي وقت‌ها هم انتقاد و مشكلي باشد مبني بر اينكه مي‌شد بهتر از اين كار كرد؛ چنان كه در دوره ما هم اشكال بسياري مي‌تواند وارد باشد اما بخش عمده اين است كه چقدر مي‌توانستيم انجام دهيم؟ خوشبختانه دولت جناب آقاي روحاني در عرصه‌هاي مختلف اقتصادي، بين‌المللي، داخلي، سياسي و فرهنگي از رويكردهايي كه داشته، روي برنگردانده است. نمونه آن همين وزارت آموزش عالي است. به هر حال آقاي روحاني رويكردي براي دانشگاه دارد كه مورد قبول ما هم هست، البته مورد قبول بخش‌هايي از جامعه نيست اما روي اين رويكرد ايستاده و هزينه هم پرداخته است. اين در جامعه ما ارزشمند است.
وي بيان كرد: آثار مثبت و بركات كار دولت را در عرصه اقتصادي، فرهنگي و به خصوص در عرصه سياست خارجي مشاهده مي‌كنيم. بايد انصاف داد؛ رساندن تورم بالاي ٤٠ درصد به ٤-٢٣ درصد كار بسيار بزرگي است. آن هم در وضعيتي كه كشور در تحريم و داراي مشكل است، سرمايه‌گذاري در آن صورت نگرفته و رشد اقتصادي نيز در دو سال پيش ٥/٥درصد منفي بوده است. اين ركود تورمي حاكم بر جامعه، بيكاري، گراني و مسائل ديگري كه وجود داشت، واقعا وحشتناك بوده است. بدتر از آن لطمه‌يي است كه به زيرساخت‌هاي كشور در عرصه‌هاي مختلف خورد. اين مشكل را نمي‌توان يك شبه حل كرد اما پايين آوردن تورم حدود ٤٦ درصدي به ٤-٢٣ درصد واقعا كار بزرگي است؛ البته بايد اين را در جامعه توجيه كرد.
خود آقاي روحاني بيش از جناح‌هاي سياسي هدف فشارها است
خاتمي توضيح داد: كاهش تورم به معناي ارزاني در جامعه نيست بلكه نشان‌دهنده كاهش شدت گراني در جامعه است. به اين معنا كه اگر امسال براي خريد بايد ٤٥ درصد بيشتر نسبت به قيمت سال گذشته مي‌پرداختند، در حال حاضر بايد ٢٤ درصد بپردازند يعني ٢٠ درصد كمتر مي‌پردازند اما هنوز نسبت به سال گذشته ٢٥ درصد گران شده است. نمي‌توان انتظار داشت كه ارزاني شود. بله! ما هم دوست داريم ارزاني باشد اما مگر دولت گفته بود كه ظرف يك سال ارزاني ايجاد مي‌كند؟ مي‌توان گفت مسير، مسير درستي است و در حال پيش رفتن است اما در مسائل سياسي و فرهنگي كمي مشكلاتي وجود دارد كه اتفاقا خود آقاي روحاني هم تحت فشار هستند. وي ادامه داد: به اعتقاد من برخوردهايي كه صورت مي‌گيرد، بيش از اينكه با هدف تحت فشار قرار دادن جناح‌هاي سياسي باشد، براي فشار آوردن به آقاي روحاني است تا به او بگويند ما هنوز هستيم و قدرت داريم و نمي‌گذاريم به آن شكل كه شما مي‌خواهيد كار انجام بگيرد. در عرصه‌هايي كه مي‌توانند و دست‌شان مي‌رسد حتي در زمينه مذاكرات خارجي هم بسيار تلاش مي‌كنند اما بايد انصاف داد كه خوشبختانه رهبري حمايت مي‌كنند و دل‌شان مي‌خواهد با آبرومندي و حفظ مصالح ملي و انقلابي مسائل حل شود.
دولت امكاناتي بي‌نهايت ندارد
خاتمي با بيان اينكه در جاهايي كه پشتيباني رهبري وجود نداشته باشد، طبعا اثر كار آنهايي كه كارشكني مي‌كنند، بيشتر مي‌شود افزود: دولت آقاي روحاني امكاناتي بي‌نهايت ندارد بايد پيشرفت كارها را با توجه به امكانات ارزيابي كند دولت در انجام مسووليت خود اولويت‌هايي را در نظر مي‌گيرد و همه دولت‌ها همين طور هستند، ما هم همين طور بوديم. ما اين اندازه سرمايه نداريم كه براي حل همه اين مشكلات به كار اندازيم، البته بايد حل همه مشكلات، مورد توجه دولتِ آينده نگر و گسترده انديش باشد و فكر كند اما در عمل بالاخره بايد اولويت‌هايي در نظر بگيرد. اولويت ايشان اين بود كه مشكل خارجي را حل كند يعني مساله‌يي كه چنگ بر گلوي كشور انداخته و دولت و كشور را به نفس نفس انداخته بود و اين رويكرد درستي بود. خاتمي گفت: مشاهده مي‌شود كه فضا نيز بسيار متفاوت شده است و آثار رواني آن در جامعه وجود دارد؛ حتي بخش قابل توجهي از موفقيت‌هاي فعلي در اقتصاد، تاثير رواني رويكردي است كه دولت دارد. البته تا حدي نيز امكاناتي عيني فراهم شده است. بخشي از دارايي‌هاي كشور بيشتر در اختيار مردم قرار گرفته، روابط با خارج از كشور بيشتر و بهتر شده است. به هر حال توسعه و پيشرفت جز با همراهي جامعه بين‌الملل، استفاده از ثروت جامعه بين‌الملل، استفاده از دانش و فناوري‌هاي جديد و نيز حضور در بازارهاي جهاني ميسر نيست. نمي‌توان درهاي كشور را به روي دنيا بست و پيشرفت هم كرد. در آن صورت مانند آلباني مي‌شويم كه در زمان انورخوجه و كمونيست‌ها وجود داشت يا چيزي نظير كره‌شمالي فعلي كه مي‌دانيم چقدر وضع مشكلي دارد.
بايد با حفظ اصول با دنيا رابطه داشته باشيم
خاتمي يادآوري كرد: ما بايد با حفظ منافع و اصولي كه داريم، با دنيا رابطه داشته باشيم. هر دولت متعهدي بايد پايبند به مصالح ملي و منافع كشور باشد و سر منافع و مصالح كشور كوتاه نيايد اما بتواند رابطه برقرار كند. دو اصل تنش‌زدايي و تعامل كه در دولت ما بود، همين بود. در آن دوره هم تنش‌زدايي به معناي كوتاه آمدن سر مصالح نبود؛ البته تاريخ قضاوت خواهد كرد. امروز هم مي‌توان قضاوت كرد كه در آن هشت سال بيشتر منافع، مصالح و عزت ملي حفظ شد يا بعد از آن؟ در عين حالي كه از امكانات دنيا استفاده شد.
وي ادامه داد: البته هر كاري انجام شود، كساني كه طرف مقابل ما در دنيا هستند، بهانه جويي مي‌كنند، گرچه من معتقدم كه دولت فعلي امريكا مي‌خواهد ماجرا حل شود و شايد در زمان ما بيشتر بازيگري مي‌كردند. به همين دليل بود كه ما هم تدبير كرديم و طرف‌مان را اروپايي‌ها قرار داديم. امريكا كنار بود در حالي كه بعد از دولت اصلاحات، ابتكار عمل در مقابله با ايران به دست امريكا و بعد هم شوراي امنيت افتاد. منظور اين است كه تمام حرف امروز ما اين است كه تحريم‌ها لغو شود در حالي كه زمان ما اصلا تحريم‌هاي شوراي امنيت نبود كه بخواهد لغو بشود. به هر حال آقاي روحاني اولويت خود را اين موضوع قرار داده كه انصافا هم كار درستي است.
رييس بنياد باران بيان كرد: شايد بتوان گفت دولت در مسائل سياسي و فرهنگي از جمله حصر و زندانيان مي‌توانست بهتر عمل كند اما اين را هم بايد گفت كه اين موضوعات دست دولت نيست امكانات دولت محدود است و نمي‌تواند در همه جا صرف شود. از سوي ديگر مي‌توان گفت كه امكان داشت كمي جدي‌تر با اين مساله برخورد مي‌شد و مطالبه دولت در اين زمينه بيشتر بود. خاتمي گفت: از جمله اولويت‌ها در اين زمينه اين است كه لااقل به وضع زندگي آنهايي كه محصور و محبوس هستند، رسيدگي شود كه انصافا آقاي روحاني در اين زمينه كار كرده‌اند و كساني مامور شده‌اند كه به وضع زندگي و به خصوص سلامت عزيزان دربند بيشتر رسيدگي كنند و مي‌كنند.
بايد به پرسش‌ها و نيازهاي امروز پاسخ بگوييم
خاتمي افزود: در روابط بين‌المللي ببينيد كه امروز سياستمداران و قدرت‌هاي غرب چه مي‌كنند. من اين را قبول ندارم كه ديگران كلاسي گذاشته‌اند و آمده‌اند داعش را درست كرده‌اند اما به هر حال بخش قابل توجهي از اين افراط و خشونت‌گرايي كه در دنياي اسلام و غير دنياي اسلام است، ناشي از خشونت‌هايي است كه قدرت‌هاي استعماري و نواستعماري انجام داده‌اند و راه‌ها را بسته‌اند يعني راه دموكراتيزه شدن جوامع ما را با حمايت از رژيم‌هاي مستبد و خونخوار موجود يا با كودتا و جنگ‌ها و سركوب‌ها و تحقيرهايي كه كردند، بسته‌اند. اتفاقا بايد گفت كه خشونت‌گرايي امروز، عكس‌العملي است از خشونت‌گرايي‌اي كه در تمدن غرب به خصوص در خارج مرزها و روابط خارجي‌اش وجود داشته است. البته در چنين فضايي وقتي ظاهر‌گرايي، قشريگري و تعصب نابجا و عقب افتادگي از زمان وجود داشته باشد عنصر خشونت رشد مي‌كند و حتي تقدس مي‌يابد چنانكه آن را در ميان بعضي گرايش‌هاي به اصطلاح اسلامي مي‌بينيم. من تمدني كه در آن اين خشونت و بي‌عدالتي باشد را نمي‌خواهم. من مسلمان، ايراني و وابسته به فرهنگ خود هستم اما بايد نو شوم. شما بايد به پرسش‌ها و نيازهاي امروز پاسخ بگوييد. فقها و علماي ما بايد اين نوانديشي را در انديشه خود داشته باشند.