امیر محبیان در گفت و گو با جماران، در ارزیابی میزان موفقیت برجام با تأکید بر اینکه برای ارزیابی برجام ابتدا باید وضعیتی که پیش از برجام بر جامعه و روابط بین المللی ما حاکم بود را در نظر داشته باشیم، اظهار داشت: به نظر می رسد که اگر با وضع پیشین مقایسه کنیم برجام توانسته تا حدودی از فشارها بر ما بکاهد. هرچند ما هزینه هایی پرداخت کردیم که هزینه های کمی هم نبود؛ اما با توجه به روند فزاینده فشارها، برجام توانسته از این فشارها کم کند. لذا می توانیم نمره مثبتی به برجام بدهیم.

این فعال سیاسی اصولگرا افزود: اما اگر نسبت به وضعیت مطلوب در نظر بگیریم، به دلیل اینکه دولت از ابتدا نتوانست وضعیت مطلوب را به روشنی و دقت به عنوان یک وضعیت آرمانی تعریف کند و آن را به عنوان یک وضعیت محقق تعریف کرد، توقعات فزاینده شد. در آن صورت وقتی مقایسه می کنیم می بینیم که طبیعتا برجام به اهدافی که در ذهن ما بود نرسیده و هرچند از پیشابرجام شرایط بهتر شده، اما با وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم.

وی روند تغییرات سیاسی بعد از شکل گیری برجام را مهم دانست و گفت: ما شاهد هستیم که کشورهای دیگر از جمله ایالات متحده آمریکا و کانادیدای ریاست جمهوری آن دائما برجام را به عنوان یک سوژه حمله گرفته و تهدید می کنند. طبیعتا در چنین شرایطی موضع نرم و برخورد بدهکارانه در قبال برجام وضعیت خوبی را برای ما رقم نخواهد زد. از این رو به نظر می رسد که بهتر است موضع ما موضع طلبکارانه باشد.

محبیان تصریح کرد: ایران توانست انعطاف و در عین حال حسن نیت خود را به جامعه جهانی ثابت کند. غربی ها تاکنون نتوانستند که حسن نیت خودشان را ثابت کنند. اگر ما این وضعیت موجود را بپذیریم آنها به عنوان وضعیت مطلوب ما ارزیابی می کنند و در موضوعات موشکی و امثال آن ما خواهیم دید که آنها دائما بر فشار خود خواهند افزود. به نظر من لحن ما باید به لحن طلبکارانه تغییر شکل پیدا کند. واقعیت این است که ما در این معادله طلبکار هستیم. آنها نتوانستند طرف مقابل معادله را به خوبی تنظیم کنند.

وی ادامه داد: نکته دوم مورد اهمیت این است که ما نباید وقتی از جانب غربی ها فشار، تخطی، قصورها و تقصیرها را می بینیم به نحوی آن را توجیه کنیم. واقعیت این است که ما باید سریعا مستندسازی کنیم. از موضع طلبکارانه سریعا هرگونه کوتاهی، حتی سخنانی که بوی زیر پا گذاشتن برجام را می دهد مطرح و به نهادهای ناظر در موضوع این توافق از جمله سازمان ملل و دیگر نهادهای بین المللی موجود اعلام کنیم.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: اگر این کار صورت نگیرد اتفاقی که می افتد این است که غربی ها برداشت می کنند که ما به حداکثر اهداف خود رسیدیم و سطح توقع ما کامل شده و آنها حق دارند که بر فشار بیافزایند. لذا ما باید سریعا بر میزان فشار، طلبکاری و توقعات خود بیافزاییم. حتی مذاکره کنندگان ما رصد کنند. صحبت های کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا باید مورد استناد قرار بگیرد و ما آن را به عنوان تخطی و تخلف مطرح کنیم؛ تا آنها وقتی به قدرت رسیدند پیشاپیش هشدارها را دریافت کرده باشند.

وی افزود: در مذاکرات ما شاهد بودیم که آنها حتی سرمقاله های روزنامه های ایران را آنها به عنوان مستند مطرح می کردند. الآن مقامات مسئول آنها به صراحت زیرپا گذاشتن برجام را مطرح می کنند. ما نباید در این قضیه کوتاه بیاییم. به نظر من موضع ما باید در چهارچوب برجام اما بسیار محکم تر و طلبکارانه تر باشد.

محبیان در پاسخ به سؤالی در مورد وضعیت داخلی و بین المللی ایران در شرایطی که برجام شکل نمی گرفت، اظهار داشت: به دلیل اینکه ارزیابی های دقیقی در این زمینه وجود ندارد، این مقایسه دقیق نیست. اما طبیعتا فشارها بیشتر و خساراتی بر ما وارد می شد. اما در عین حال ما امکاناتی از خودمان را از دست نداده بودیم. با شکل گیری این تعامل ما سودی نکردیم؛ ولی ضرر کمتری دادیم. مثلا اگر قرار بود 80 درجه فشار به ما وارد شود با برجام آن را به 40 درجه کاهش دادیم.

وی با بیان اینکه در هر صورت در شرایط اضطراری چنین تصمیمی گرفته شد که تصمیم نظام بود، گفت: ولی همان گونه که رهبری از موضع قدرت سخن گفتند و فرمودند که در چهارچوب برجام ما به برجام متعهد هستیم. اما اگر آنها برجام را پاره کنند ما آن را آتش خواهیم زد. ما باید از موضع اقتدار صحبت کنیم. تعامل به معنای ضعف در برخورد نیست. البته وزارت خارجه و وزیر محترم خارجه در این زمینه آگاه هستند و برخوردهای آنها مناسب است. ولی به نظر من موضع طلبکارانه ما چون موضع حقی است باید به صراحت بیان شود.

وی همچنین در مورد اینکه برخی افراد داخلی دستاوردهای برجام را نادیده می گیرند، گفت: در کشور دموکراسی هست و نظرات و دیدگاه های مختلف وجود دارد. این اختلاف نظرها نباید ما را نگران کند. چیزی که نگران کننده است بعد سخنان رهبری اختلاف در عمل است. الحمدلله الآن همه چهارچوب دارند و طبق آن چهارچوب عمل می کنند. اما نکته ای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که همه می خواهند منافع ملی را تأمین کنند؛ البته زبان های مختلفی را به استخدام در می آورند. به دلیل اینکه سیاست کلی نظام سیاست روشنی است، این موضوع اشکالی ندارد.