در فضای مجازی و حتی در بین عامه مردم اطلاعات درست و غلط با هم درآمیخته است. تشخیص اطلاعات درست از غلط فقط از عهده متخصص آن موضوع برمی‌آید و عمل به دستورات و توصیههایی که از درستی آن‌ها مطلع نیستیم گاهی خسارت‌های جبران‌ناپذیری دارند.
از جمله علومی که در بین مردم اطلاعات درست و غلط آن بیش از اندازه با هم ترکیب شده است «طب سنتی» است. در این ایام که بیماری کرونا هم شیوع پیدا کرده است توصیه‌های طب سنتی و درمان با داروهای گیاهی بیش از گذشته دست به دست می‌شوند. به همین مناسبت گفت وگویی انجام داده‌ایم با دکتر سیده منیره مطهری؛پزشک و متخصص طب سنتی ایرانی. در این گفت‌گو دکتر مطهری از توصیه‌های درست طب سنتی و دستوراتی که در روزهای شیوع کرونا به ما کمک می‌کنند گفته است.
بخش اول این گفت‌گو به توصیههایی درباره اصلاح سبک زندگی طبق طب سنتی اختصاص دارد و در بخش دوم آن از طرز تهیه خوراکی‌های و نوشیدنی‌های موثر در این ایام گفته خواهد شد.
در شرایط فعلی شیوع کرونا بسیاری از مردم دچار اضطراب هستند. توصیه طب سنتی برای این دسته از افراد چیست؟
برای کسی که دچار اضطراب و استرس است معمولا در قدم اول مصرف دمنوش و داروی گیاهی توصیه نمی‌شود. طب سنتی همیشه در اولین قدم از اصلاح سبک زندگی می‌گوید و یکی از این اطلاحات در این روزها باید دوری کردن از اخبار مکرر درباره کرونا باشد. مخصوصا اخباری درباره اینکه چه تعداد فوت کرده‌اند، چه تعداد مبتلا شده‌اند و... . افراد باید ضمن حفظ آرامش خود توصیه‌ها و نکات بهداشتی را رعایت کنند.
افرادی که دچار استرس می‌شوند؛ توصیه برای آن‌ها این است که از تکنیک «تنفس عمیق» استفاده کنند. به این صورت که هوا با یک دم عمیق به داخل ریه کشیده بشود، چهار الی پنج ثانیه این هوا حبس بشود و با یک بازدم عمیق این هوا به بیرون فرستاده بشود. اگر در طول روز چهار الی پنج مرتبه و هربار پنج الی ده‌بار این مدل تنفس انجام بشود، تا حد زیادی استرس و اصطراب فرد کنترل خواهد شد و همچنین ریه‌ها هم کنترتقویت می‌شود.
بوییدن بوهای خوش هم یکی دیگر از راه‌های کم کردن اضطراب است. بوییدن گلاب به رفع استرس کمک خواهد کرد. میوه‌های خوشبو مثل خیار، به، پوست پرتقال هم برای رفع استرس موثر هستند. پخش موسیقی آرام‌بخش و استفاده از رنگ‌های ملایم و شاد مثل رنگ آبی در محیط و در لباسهای اعضای خانواده از موارد دیگری است که استرس را کم و کنرل می‌کند.
شربت‌هایی که در آن‌ها از عرق بهارنارنج و گاوزبان استفاده شده است استرس را کم می‌کند. نحوه تهیه هم باید به این صورت باشد که عرق بهارنارج یا گاوزبان را به صورت جدا یا از هر کدام نصف با کمی شکر یا عسل ترکیب کرده، اب اضافه کنند و مثل شربت میل کنند.
در طب سنتی مصرف چه دمنوش‌ها و گیاهان دارویی برای شرایط استرس و اضطراب توصیه می‌شود؟
یکی از دمنوش‌هایی که برای کم کردن اضطراب و آرام‌بخشی بسیار موثر است؛ دمنوش «به» است. به خشک‌شده را مانند چای در قوری می‌ریزیم و با کمی آبجوش دم می‌کنیم. سیب خشک شده با همین روش تهیه هم خاصیت مشابه دارد. از دمنوش‌های مشابه دیگر برای رفع اضطراب می‌شود به به‌لیمو و بادرنجویه اشاره کرد. هرکدام از این دمنوش‌ها را درست مثل دم کردن چای می‌شود به صورت جداگانه دم کرد. البته افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند بهتر است از دمنوش بادرنجویه استفاده نکنند. مصرف دمنوش به و سیب حتی برای خانم‌های باردار هم منعی ندارد.
علاوه بر اینکه برای رفع استرس خود می‌توانیم از طب سنتی کمک بگیریم باید از مصرف بعضی خوراکی‌ها خودداری کنیم. قهوه، نسکافه و شکلات تلخ از این دسته هستند. کسانی که عادت به استفاده از این موارد دارند بهتر است مصرفشان را کم و یا قطع کنند. چون این دسته از مواد خوراکی تحریک‌کننده هستند.
از آنجایی که برای مقابله با هر بیماری تقویت سیستم ایمنی بدن مهم است، چه گیاهان دارویی سیستم ایمنی بدن ما را برای مقابله با کرونا تقویت می‌کنند؟
در طب سنتی اصطلاحی به اسم «سته ضروریه» یا اصول ششگانه است که به معنی اصلاح سبک زندگی افراد است. این اصلاح برای شرایط فعلی تجویز مناسبی برای تقویت سیستم ایمنی بدن است اما قطعا در بقیه موارد هم اصلاح سبک زندگی به زندگی سالم‌تر ما کمک می‌کند و باعث می‌شود کمتر مریض بشویم.
زندگی سالم از نظر طب سنتی شش مولفه دارد. یکی از آن‌ها کنترل استرس و اضطراب بود که راه‌های رفع آن از نظر طب سنتی را گفتیم. مورد دوم «تدبیر هوا»ست. به این معنی که جایی که در آن زندگی و تنفس می‌کنیم را مدیریت کنیم. همین توصیه‌های امروزی درباره کرونا مثل اینکه در خانه بمانیم و یا در محل‌های شلوغ تردد نکنیم نوعی از «تدبیر هوا» ست. چون کل روز در خانه هستیم بهتر است ساعاتی از روز در و پنجره‌ها را باز کنیم تا هوا در خانه جریان پیدا کند. روزی یک‌بار در حد چند دقیقه دود کردن کندر و اسفند، اسپری کردن مخلوط گلاب و آب در محیط خانه، حداکثر تا پانزده دقیقه جوشیدن مخلوط اب و سرکه ویا آب و پوست نارنج و پرتقال روی بخاری و یا اجاق گازباعث اصلاح هوای خانه می‌شود.
نکته دیگر اینکه در این روزها به خاطر ماهیت ویروس کرونا بهتر است از بخور سرد استفاده نکنیم.
«بهبود کیفیت خواب» اصل سوم است. خواب خوب و به موقع بسیار مهم است. این روزها که در خانه هستیم نباید ساعت خواب دیروقت داشته باشیم. بهترین زمان خواب از نظر طب سنتی از ده شب تا چهار بامداد است. خواب در این بازه زمانی سیستم ایمنی و عصبی بدن را تقویت می‌کند.
اصل چهارم «فعالیت بدنی» است. اینکه گفته می‌شود از خانه بیرون نرویم به معنی تعطیل کردن ورزش نیست. در خانه باید نرمش، پیاده روی و تنفس عمیق را هر روز داشته باشیم. نرمش‌های کششی بر روی قفسه سینه هم در این ایام توصیه می‌شود. اصل پنجم « سلامت سیستم گوارش» است. به این معنی که یبوست نداشته باشیم. مصرف مقدار کافی مایعات با تاکید بر روی مایعات گرم و مصرف خاکشیر در صبح ناشتا برای جلوگیری از ابتلا به یبوست توصیه می‌شود.
مصرف خاکشیر باید به صورت شربت باشد؟
یک قاشق غذاخوری خاکشیر باید در یک استکان آبجوش ریخته بشود. ده دقیقه با در بسته بماند تا دم بکشد و بعد از آن با یک حبه قند و یا کمی عسل صبح ناشتا میل بشود. از خوراکی‌های موثر دیگر برای اصلاح سیستم گوارش مصرف هویچ پخته، کدوحلوایی پخته، چند عدد انجیر و آلو که از شب گذشته در مخلوط آب و گلاب خیسانده شده، می‌باشد. حدود چهار و یا پنج عدد انجیر و آلو برای مصرف در طی یک شبانه‌روز کافیست.
خوب است در غذاهایمان از روغن زیتون استفاده کنیم. تعدادی آش و غذای ملین وجود دارد که در ترکیب آن‌ها از آلوبخارا استفاده می‌شود. می‌شود آشی پخت که در آن از هویج، برنج؛ کدو، ماش، بال . گردن مرغ، آلوبخارا رو روغن زیتون استفاده شده باشد.
چرا باید در این آش از بال و گردن مرغ استفاده بشود؟
در ایامی که یک بیماری شیوع پیدا کرده و افراد در معرض ابتلا به آن هستند باید از مصرف غذاهای سنگین خودداری کرد تا بدن وقتی را که می‌خواهد به هضم غذای سنگین اختصاص بدهد به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با ویروس اختصاص بدهد.
به همین خاطر بهتر است گوشتی که در آش و سوپ استفاده می‌کنیم از گوشت‌های لطیف و زودهضم مثل گوشت بال و گردن مرغ باشد.
و اما مورد آخر از اصول ششگانه اصلاح سبک زندگی در طب سنتی چیست؟
اصل ششم مربوط به غذا و خوراکی‌هاست. باید از درهم‌خوری و پرخوری اجتناب کرد. همان‌طور که قبلا گفتیم پرخوری بدن را درگیر و آن را از انجام دیگر وظایفش باز می‌دارد.
در این ایام بهتر است حجم وعده‌های غذایی را کم کنیم. به خصوص اجتناب از خوردن چند غذا با هم در یک وعده غذایی بسیار مهم است. همراه غذا نوشیدنی زیاد، یا سالاد و ماست در حجم زیاد مصرف نشود. پون باعث اختلال در هضم غذا می‌شود. البته مصرف زیتون و سبزی در کنار غذا ایرادی ندارد. سبزی هم اگر شامل ریحان و نعنا باشد بسیار مفیدتر است. به این خاطر گفته می‌شود که از مصرف مخلفات غذا مثل ماست خودداری بشود که ماست بلغم‌زاست و بدن را به سمت سردی می‌برد.