آرتروز(استئو آرتریت) یک بیماری  مزمن شایع به ویژه در افراد بالای 65 سال است.  این بیماری ناشی از تخریب غضروف در محل مفصل ها است. با تخریب غضروف در محل مفاصل به دلیل تماس مستقیم سر استخوان ها با یکدیگر باعث ایجاد حس درد در سالمندان می شود. برخی از انواع آرتروز می توانند بر چشم ها، پوست، قلب، ریه و کلیه ها نیز تاثیر منفی داشته باشند. در اغلب موارد غفلت سالمندان از پیگیری و توجه به توصیه های پزشکی باعث وخامت این بیماری می شوند و در انجام فعالیت های روزانه خود به مراقب و پرستار سالمند در منزل نیاز پیدا می کنند.

علائم و نشانه های آرتروز چیست؟

علائم آرتروز شامل درد، احساس خستگی، کاهش دامنه حرکتی و التهاب مفاصل است. مفاصل سالمند بعد از گذشت زمان، در زمان صبح، افزایش مدت عدم تحرک و یا حتی در زمان تحرک دردناک می شوند.

بیشترین مفاصلی که تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند مفاصل انگشتان دست، زانو و لگن است.

انواع متداول آرتروز کدامند؟

بر اساس یافته های پژوهشگران بیش از 100 نوع از آرتروز وجود دارد اما دراین مقاله به انواع شایع تر آن ها اشاره می کنیم.

آرتروز پیشرونده:

استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتروز است. این نوع زمانی اتفاق می افتد که غضروف موجود بر سطح استخوان از بین می رود و استخوان ها به دلیل تماس با یکدیگر باعث ایجاد احساس درد در فرد می شود. سابقه خانوادگی، سن، آسیب های قبلی و اضافه وزن از جمله علل شایع استئوآرتریت است.

آرتروز التهابی:

به طور معمول سیستم ایمنی بدن را در مقابل بیماری ها محافظت می کند. اما در مواردی سیستم ایمنی به سلول های بدن حمله کرده و باعث ایجاد بیماری های خود ایمنی در بدن می شود. آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک از جمله موارد شایع آرتروز التهابی هستند که به دلیل اختلالات خود ایمنی ایجاد می شوند. عوامل ژنتیکی و استعمال دخانیات علل شناخته شده در این نوع از آرتروز هستند.

آرتروز عفونی:

آرتروز عفونی به دلیل ورد عوامل بیماری زا مانند قارچ و باکتری به مفاصل و ایجاد عفونت ایجاد می شود. سالمونلا از جمله باکتری های ایجاد کننده ی آرتروز عفونی است.

آرتروز متابولیکی:

این شکل از آرتروز به دلیل تجمع بیش از حد اسید اوریک در مفاصل ایجاد می شود و می تواند منجر به حملات نقرس و درد شدید در سالمندان شود.

 درمان آرتروز چیست؟

طیف درمانی آرتروز از تغییرات رژیم غذایی و فعالیت بدنی تا درمان های تهاجمی و جراحی متفاوت است. که تعیین نوع درمان بر اساس شرایط بیمار و تشخیص پزشک صورت می گیرد.

اما به طور کلی تغییر سبک زندگی می تواند از آرتروز پیشگیری و به درمان آن کمک کند.

راهکارهایی که به سالمندان در درمان این بیماری کمک می کند عبارتند از:

کنترل وزن:

سالمندان باید تلاش کنند تا در صورت اضافه وزن، وزن خود را کاهش داده و به تعادل برسانند. بالابودن وزن باعث افزایش استرس بر مفاصل و استخوان ها می شود و درد را در این افراد تشدید می کنند. اما سالمندان می توانند با کاهش وزن از فشار اضافی بر مفاصل خود بکاهند و همچنین شدت درد را نیز کم کنند.

رژیم غذایی سالم:

رعایت رژیم غذایی در سالمندان باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. و در صورت عدم منع مصرف سالمندان می توانند از توت فرنگی و اناناس (برای کاهش التهاب)، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و رژیم غذایی پر فیبر استفاده کنند.

کمپرس گرم و سرد:

استفاده از این نوع روش درمانی می تواند باعث تسکین موقتی درد و التهاب مفاصل شود. سالمندان می توانند این کار را با دوش آب گرم/ سرد، کیسه های آب گرم / سرد انجام دهد. گرما باعث افزایش جریان خون بافتی می شود و از این طریق سفتی مفاصل را کاهش می دهد. سرما نیز می تواند درد و تورم مفاصل را کاهش دهد. به سالمندان پیشنهاد می شود تا هر دو روش را استفاده کنند تا روشی که به وسیله آن کاهش درد را در خود احساس می کنند بیابند.

ورزش و فعالیت بدنی:

تحرک بدنی باعث از بین رفتن سفتی و درد مفاصل می شود و حرکت را برای سالمند قابل تحمل تر می کند. سازمان بهداشت جهانی به طور متوسط 150 دقیقه فعالیت را در طول هفته به سالمندان توصیه می کند. فعالیت بدنی مناسب با سالمندان مبتلا به استئوآرتریت شامل پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری است.

همچنین ورزش هایی که به افزایش دامنه حرکتی مفاصل کمک کنند، مانند یوگا و تای چی نیز می توانند به سالمند کمک کند.

مصرف مکمل ها:

در مواردی بنا به توصیه پزشک سالمندان می توانند از امگا3 برای کاهش التهاب مفاصل خود استفاده کنند. مراقب و پرستار سالمند می تواند سالمند را به داشتن رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی کافی تشویق کند.

اغلب سالمندان تمایل دارند دوران سالمندی خود را در خانه سپری کنند اما فضای فیزیکی خانه به عنوان یک مانع برای فعالیت های روزمره سالمند به شمار می رود. از این رو مراقب و پرستار سالمند باید برای مناسب سازی محیط زندگی او امکانات لازم را فراهم کنند.

محدودیت های حرکتی ناشی از این بیماری منجر به بروز اختلالات روانی مانند نشانه های افسردگی در سالمندان می شود. مراقب و پرستار سالمند در منزل می توانند به سالمند کمک کنند تا فعالیت اجتماعی بیشتری داشته باشند و از طریق تعامل با دوستان روحیه خود را بهبود بخشند.

آرتروز به دلیل ماهیت پیش رونده آن قابل درمان نیست، اما با رعایت نکاتی که بیان شد می توان آن را کنترل و از عوارض آن جلوگیری کرد. استفاده از خدمات مراقبتی در منزل می تواند به سالمند در حفظ استقلال بیشتر کمک کند. در حال حاضر مراکز ارئه دهنده خدمات مراقبتی در حیطه پرستار کودک و پرستار سالمند با کمک متخصصین خود اصول مراقبتی از سالمندان مبتلا به آرتروز را به کار می برند و با توانمند تر کردن سالمند از انزوای اجتماعی و همچنین بروز اختلالات روانی ناشی آز آن در سالمند جلوگیری می کنند. مرکز شبانه روزی خدمات و مراقبت های بالینی در منزل سلامت اول با کادر مجرب خود در زمینه مراقبت و پرستاری از سالمند کمک شایانی به سالمندان دارای محدودیت حرکتی کرده است.

برای دریافت مشاوره در زمینه پرستاری و مراقبتی به وب سایت https://salamateaval.com/ مراجعه کنید .