به گزارش آخرین ، یک اندیشکده آمریکایی در گزارشی به بررسی توان ضددسترسی و قابلیت‌های نظامی نامتقارن ایران و نقش چین در پیشبرد اهداف ایران در این عرصه پرداخت.
اندیشکده آمریکایی «خاورمیانه» در گزارشی به قلم «جیمز براندون جنتری» می‌نویسد: رابطه میان چین و ایران از سال 1979 میلادی، به‌ویژه از اواخر دهه هشتاد میلادی که تهران با افزایش تحریم‌ها از طرف آمریکا و تحریم تسلیحاتی روبرو شده بود، برای گسترش قابلیت‌های نظامی در طول جنگ ایران-عراق به کمک گرفتن از پکن متوسل شد، مستحکم‌تر شده است. همچنین نیاز چین به انرژی این دو کشور را به هم نزدیک‌تر کرده است: از آنجایی که تحریم‌ها کاملا ایران را از بازار جهانی انرژی جدا کرده است، چین به بازاری مهم برای صادرات نفت ایران تبدیل شده است. در عوض، ایران کالاهای مصرفی ارزان و ارز قوی در کنار کمک‌هایی در زمینه گسترش اقتصادی و حمایت شورای امنیت سازمان ملل از چین دریافت کرده است. به‌علاوه، چین و ایران هردو در انزجار از آمریکا مشترک هستند و روابط فرهنگی میان این دو کشور از طریق جاده ابریشم قدمت صدها ساله دارد.
■ جنبه نظامی روابط چین و ایران در دیدگاه بسیاری از ناظران غربی مشکل‌ساز محسوب
این جنبه نظامی روابط چین و ایران است که در دیدگاه بسیاری از ناظران غربی مشکل‌ساز محسوب می‌شود. با فراهم آوردن انواع سامانه‌های تسلیحاتی برای جمهوری اسلامی که ازنظر ضد دسترسی مفید هستند، چین و به میزان کمتری کره شمالی در گسترش قابلیت‌های ضد دسترسی ایران نقشی کلیدی را ایفا کرده‌اند. تمرکز ایران بر منابع ضد دسترسی حاکی از آن است که ایران برای مقابله با جنگ نامتقارن علیه دشمنی به‌مراتب قوی‌تر مانند آمریکا که دارای چابکی، سرعت و تاکتیک‌های فرماندهی و کنترل غیرمتمرکز (C2) در کنار جنگ‌افزارهای پیشرفته ضد کشتی و ضد هواپیمایی است، برای دفاع از منافع خود در خشکی بسیار آماده است. حمایت همیشگی چین از برنامه نظامی ضد دسترسی ایران بدین معناست که برای پکن، ایران قدرت نظامی نیابتی در خاورمیانه محسوب می‌شود و امیدوار است از ایران برای اعمال فشار بر نیروهای آمریکایی و محدود کردن منابع نفتی غرب در پی مناقشه چین و آمریکا در اقیانوس آرام سود جوید.
■ قابلیت‌های ضد دسترسی ایران یک واقعیت است
تهدید قابلیت‌های ضد دسترسی ایران یک واقعیت است. در طول مانور «چالش هزاره» در اوت سال 2002، ژنرال بازنشسته نیروی دریایی آمریکا، پل ریپر گروه قرمز را در جنگ خلیج‌فارس با دشمن فرضی شبیه جمهوری اسلامی ایران فرماندهی می‌کرد. وی با استفاده از چندین قایق جنگی کوچک و تندرو در مقابل نیروهای دریایی آمریکا برای حمله به کشتی‌های آمریکایی از تاکتیک‌های نامتقارن استفاده کرد که در نتیجه توانست شانزده ناو جنگی را در عرض تقریباً ده دقیقه غرق کند. این تمرین نقاط ضعف ارتش آمریکا را در مقابل تاکتیک‌های ضد دسترسی و نامتقارن هماهنگ در خلیج‌فارس علیه قایق‌های سریع و مانور پذیر که بر قابلیت‌های دفاعی ناوهای جنگی پیشرفته آمریکا فائق می‌آیند، به شدت برجسته کرد. حتی باوجود افزایش نگرانی‌های واشنگتن در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، ایران از سال 2002 با معرفی قابلیت‌های موشک‌های جدید ضد کشتی و ضد هواپیمایی به ارتقای سامانه‌ها ضد دسترسی خود ادامه داده است.
■ ایران با قابلیت‌های نظامی نامتقارن برای نیروهای آمریکا در خاورمیانه مشکل ایجاد خواهد کرد
در حالی که ایران توانایی جنگ با آمریکا را از طریق دخالت نظامی متعارف ندارد، بعید نیست که ایران با قابلیت‌های نظامی نامتقارن خود مشکلات جدی را برای نیروهای آمریکا در خاورمیانه ایجاد کند. قابلیت‌های نامتعارف ضد دسترسی هوایی و دریایی ایران – متکی بر امتیازهای فرماندهی و کنترل غیرمتمرکز که در اعماق زمین‌های ایران پخش شده‌اند – از عملیات آمریکا در خلیج‌فارس می‌تواند جلوگیری کند چرا که تنگه هرمز برای آمریکا یا نیروهای ائتلافی مشکل‌ساز خواهد شد. با توجه به اینکه تنگه در باریک‌ترین نقطه خود تنها 21 مایل عرض دارد، عبور در این تنگه به‌ویژه در مواجهه با حمله هماهنگ ایران متشکل از قایق تندرو برای حمله، قایق‌های انتحاری، موشک‌های کروز ضد کشتی و مین‌ها، سخت خواهد شد. علاوه بر این، ازآنجایی که 20% نفت جهان از طریق این تنگه انتقال می‌یابد، هرگونه اختلال در این خط کشتیرانی مطمئناً به بازارهای جهانی نفت ضربه وارد خواهد کرد به‌طوری که قیمت‌های نفت در آمریکا و هر جای دیگر بالا رفته و حمایت مردم از جنگ مداوم با ایران کم خواهد شد. موشک‌های ضد کشتی ایران تهدیدی جدی برای نیروهای دریایی آمریکا در خلیج‌فارس خواهد بود. با توجه به توانایی این موشک‌ها با سرعت مافوق صوت یا نزدیک به آن در ارتفاع 3 تا 5 متری از سطح آب، گریز از سامانه‌های راداری و مانع شدن از تدابیر دفاعی، این موشک‌های هدایت‌شونده می‌توانند از راه دریا، خشکی یا هوا شلیک شده و در مقابل کشتی‌های کوچک و متوسط نیروی دریایی به خوبی عمل کنند. اگرچه ایران در داخل کشور انواع سامانه‌های موشکی ضد کشتی را تولید می‌کند، اکثر توانایی کنونی ایران درزمینه این‌گونه موشک‌ها ریشه در فن‌آوری چینی دارد.
■ چین نقش مهمی را در توسعه قابلیت‌های نظامی ایران ایفا می‌کند
مشخص است که چین نقش مهمی را در توسعه قابلیت‌های نظامی ایران ایفا می‌کند. انتقال تسلیحات از طرف چین و ابتکارات مبتنی بر فن‌آوری هردو کشور – به‌منظور افزایش درآمدهای تجارت اسلحه و بالا بردن نفوذ چین در مناطق راهبُردی – حضور جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان یک قدرت نظامی در خاورمیانه، به‌ویژه در عرصه ضد دسترسی تسهیل نموده است. پیشرفت‌های اخیر ایران در زمینه توانایی‌های ضد کشتی، ضد هواپیمایی و ضد دسترسی، واشنگتن را بر آن داشته تا در رویکرد خود در قبال تهران، به‌ویژه در زمینه تلاش روبه افزایش تهران برای گسترش تسلیحات هسته‌ای تجدیدنظر کند و ایران را به‌عنوان یکی از ابعاد احتمالی تبلور قدرت چین در خلیج‌فارس در نظر بگیرد.